W sercu pawilonu Polski podczas Expo 2025 w Osace znalazł się niezwykły artefakt – solna korona Bolesława Chrobrego, wykonana z okazji Tysiąclecia Królestwa Polskiego (1025–2025). Dzieło autorstwa Jana Antoniego Banasia, górnika-rzeźbiarza z Kopalni Soli „Wieliczka”, stało się jednym z najważniejszych symboli polskiej obecności na światowej wystawie w ramach Tygodnia Małopolski, organizowanego przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego.
Symbol tysiącletniego dziedzictwa
Korona została wykonana w soli jako symbol polskiego złota. Na soli wielickiej Państwo Polskie budowało swoją potęgę – 1/3 dochodów do skarbu państwa pochodziła właśnie ze sprzedaży soli z Wieliczki – podkreślił podczas Expo Łukasz Sadkiewicz, Członek Zarządu Kopalni Soli „Wieliczka” S.A. Solne dzieło zaprojektowane przez górnika-rzeźbiarza Jana Antoniego Banasia, łączy różne odmiany soli: zieloną, miodową i spizową, a także anhydryt i sól czerwoną. Niezwykle misternie odwzorowano 360 kamieni szlachetnych, które zdobiły oryginalną koronę pierwszego króla Polski. Jak podkreśla autor, praca nad rzeźbą trwała kilka miesięcy i była wyjątkowo wymagająca – każdy detal miał znaczenie. Artefakt królewskiej korony to nie tylko dzieło sztuki, ale i symbol – nawiązanie do fundamentów polskiej państwowości i do tysiącletniej historii, w której sól odegrała kluczową rolę.
Polska i Małopolska na Expo 2025
Expo 2025 odbywa się w japońskiej Osace pod hasłem „Projektowanie przyszłego społeczeństwa dla naszego życia”. Motyw przewodni podkreśla zbliżenie narodów i ludzi poprzez współpracę na skalę globalną i ponad wszelkimi podziałami na rzecz dobrego życia oraz lepszego jutra dla wszystkich. Ma skłaniać ludzi do myślenia o tym, jak chcą żyć i w jaki sposób mogą zmaksymalizować swój potencjał.
Całe przedsięwzięcie trwa łącznie sześć miesięcy – od 13 kwietnia do 13 października – i gromadzi ponad 160 krajów oraz organizacji z całego świata, spośród których tylko 46 państw ma przydzielone obiekty wystawowe. Pawilon Polski, liczący blisko 1000 m², powstał na wyspie Yumeshima i został zaprojektowany tak, by łączyć naturę, tradycję i nowoczesność. Forma bryły ma przywoływać skojarzenie rozchodzącej się fali kreatywności i innowacyjności Polaków. Konstrukcja została wykonana z drewna cedrowego i jest inspirowana zarówno polskim, jak i japońskim rzemiosłem.
Podczas Tygodnia Małopolski polska ekspozycja przyciągnęła szczególną uwagę również dzięki warsztatom rzeźbiarskim. Nad prezentacją dziedzictwa wielickich górników czuwały Agnieszka Wolańska, Pełnomocnik Zarządu ds. Historii i Kultury oraz Mariola Kaczor, Kierownik Działu Marketingu. W ramach kopalnianej ekspozycji górnicy-rzeźbiarze – Paweł Kurowski i Bartłomiej Dańda – na oczach całego świata tworzyli rzeźby inspirowane kulturą Japonii – wojownika, kwiat wiśni i zawodników sumo – pokazując, że sól jest materiałem, który łączy różnorodne kultury i tradycje. Odwiedzający wystawę mogli także dotknąć i spróbować wielickiej soli, przenosząc się wyobraźnią do solnych podziemi, wpisanych na I Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Mija 20 lat od pierwszej wizyty w Japonii
Expo 2025 to nie pierwsza wizyta Kopalni Soli „Wieliczka” w Kraju Kwitnącej Wiśni. Historia jej obecności na światowych wystawach sięga XIX wieku, a w najnowszej historii polska sól gościła w Japonii już trzykrotnie.
Podczas Expo 2005 w prefekturze Aichi w pawilonie Polski, Wieliczka była w centrum głównych akcentów artystycznych – z solnymi rzeźbami, przygotowanymi przez wielickich górników, obok postaci i muzyki Fryderyka Chopina. Ówczesne hasło przewodnie brzmiało „Mądrość Natury”, do którego dostosowano temat wiodący polskiej prezentacji zatytułowanej „Dostrzeż Piękno”.
W 2014 r. do Muzeum Tytoniu i Soli w Tokio trafiła monumentalna, 800-kilogramowa rzeźba – artefakt św. Kingi, wykonany przez górnika-rzeźbiarza Marka Stachurę. Była to największa solna rzeźba przywieziona z Polski przedstawiająca patronkę górników. Zgodnie z życzeniem Japończyków, oprócz postumentu patronki solnych górników, do Tokio trafił również żyrandol z kryształów soli, który również stał się już symbolem wielickich podziemi.
Do zbiorów tokijskiego muzeum w 2025 r. dołączyła solna rzeźba w postaci artefaktu królewskiego korony Bolesława Chrobrego, stając się elementem łączącym polską tradycję z kulturą japońską.
Światowa wystawa łączy pokolenia
Wielicka kopalnia to żywe dziedzictwo, które co roku odwiedza blisko 2 miliony turystów z całego świata, w tym wielu z Japonii. Światową wystawę odwiedza natomiast ponad 200 tys. osób każdego dnia. Wizyta w Osace jest nie tylko promocją Małopolski i Kopalni Soli „Wieliczka”, ale także kontynuacją historii obecności polskiej soli na światowych wystawach. Korona z soli – arcydzieło Jana Antoniego Banasia – przypomina, że to właśnie na „białym złocie” budowano potęgę Polski. Dziś lśni w Japonii jako symbol przyjaźni, kultury i historii, którą Polska dzieli się ze światem.
fot. Kopalnia Soli “Wieliczka”
