W 1590 roku król Zygmunt III powołał w wielickiej kopalni stanowisko geometry, który zajmował się pomiarami lokalizacji i geometrii komór. Dziś to zadanie należy do zespołu mierniczych Kopalni Soli „Wieliczka” S.A.
Praca w kopalni dla wielu osób wiąże się z wizją ciężkiej, fizycznej pracy górników w trudnych warunkach. Istnieją jednak działy, które wymagają od pracowników przede wszystkim cech takich jak precyzja, analityczne myślenie i dbałość o wspólne bezpieczeństwo.
Jednym z nich jest dział mierniczo-geologiczny, ważny z perspektywy prawidłowego funkcjonowania kopalni i zapewnienia bezpieczeństwa górników.
ZADANIA MIERNICZYCH W KOPALNI
Geodeta, wykonujący prace dla zakładów górniczych, posiadający odpowiednie uprawnienia nadawane przez Wyższy Urząd Górniczy, nazywany jest mierniczym górniczym. Mierniczy to specjaliści odpowiedzialni za wykonywanie pomiarów i tworzenie dokumentacji geodezyjnej podziemnych wyrobisk. Ich praca jest niezbędna na każdym etapie funkcjonowania kopalni – od planowania i budowy nowych chodników, przez inwentaryzację, bieżącą kontrolę i monitoring, aż po likwidację wyrobisk. Praca w dziale mierniczym to połączenie zadań realizowanych w terenie i biurze, wymagająca zarówno umiejętności technicznych podczas wykonywania pomiarów, jak i biegłości w obsłudze specjalistycznych programów komputerowych.
Mierniczy, wykonując swoje obowiązki, muszą przestrzegać nie tylko przepisów związanych z górnictwem, ale też postępować zgodnie z regulacjami prawa geodezyjnego i kartograficznego. Do naszych codziennych zadań należą:
Pomiary geodezyjne. Regularne pomiary geodezyjne stanowią podstawę zdobywania informacji o terenie. Na co dzień mierniczy mierzą się z wyzwaniami pomiarowymi takimi jak wyznaczanie położenia punktów w przestrzeni, kontrola odchyleń od płaszczyzny, wyznaczanie kierunków oraz zadawanie niwelacji. Następnie dane te są przetwarzane i dokumentowane w postaci map, szkiców i profili.
Tworzenie dokumentacji. Kopalnia to dynamiczne środowisko, dlatego regularna aktualizacja dokumentacji jest niezbędna, by odzwierciedlała rzeczywisty stan kopalni. Sporządzanie dzienników obliczeniowych, szkiców i map, stanowi podstawę dla planowania i prowadzenia robót górniczych.
Monitoring. Cykliczne powtarzanie pomiarów umożliwia obserwację ruchów górotworu, co jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa pracy pod ziemią. Mierniczy przez pomiary konwergencji wyrobisk kontrolują deformacje, zarówno na powierzchni, jak i pod ziemią, aby możliwie wcześnie wykryć potencjalne zagrożenia i wprowadzić działania zapobiegawcze. Takie działania są szczególnie istotne dla wyrobisk Trasy Turystycznej, która uczęszczana jest przez 2 mln turystów rocznie.
Współpraca z innymi działami. Ścisła współpraca z geologami, górnikami i innymi specjalistami jest kluczowa w celu optymalizacji procesów. Wzajemne udostępnianie danych, planowanie zakresu przebudowy, projektowanie otworów wiertniczych oraz wymiana doświadczeń – to zagadnienia, z którymi pracownicy Działu mierzą się na co dzień.
Warto pamiętać, że zakres terenowy prac mierniczych nie dotyczy tylko wyrobisk podziemnych KSW S.A., ale również zadań związanych z powierzchnią terenu, Kopalnią otworową „Barycz” czy Uzdrowiskowym Zakładem Górniczym „Wieliczka”, dla którego kopalnia posiada koncesję na wydobycie wody leczniczej z poziomu VII.
POSTĘP ORAZ INNOWACJE
Zasoby instrumentarium są regularnie uzupełniane o nowinki techniczne. Nieustannie się dokształcamy, ponieważ każdy nowy sprzęt niesie ze sobą konieczność nabycia umiejętności obsługi dedykowanego oprogramowania oraz przysposobienie nowoczesnych rozwiązań technologicznych do podziemnego środowiska. Dzięki temu możemy nazywać się działem prężnie rozwijającym, podążającym za dynamicznymi zmianami na rynku pomiarowym. Obecnie dysponujemy tachimetrami laserowymi, niwelatorami precyzyjnymi, skanerami laserowymi, a ostatnio w zasobach pojawił się dron.
Ponad 400 lat tradycji mierniczej przyniosło ze sobą wypracowanie klasycznych, niezawodnych metod pomiaru, które stanowią niewątpliwie cenny fundament naszej pracy. Niekiedy wykorzystujemy je jako uzupełnienie obecnych standardów lub po prostu wspominamy z sentymentem. Aleksandra Król, marzec 2025
Pytanie do uczestników Dnia Dziecka 2025 w KPRM: Jak nazywa się górnik sporządzający mapy podziemnych wyrobisk?
