Boska sól Egipcjan

Sól dodaje smaku. Sól również leczy. Doskonale wiedzieli o tym starożytni Egipcjanie, którzy używali jej do sporządzania różnego rodzaju mikstur. Lekarze znad Nilu rozróżniali sól, świeżą sól, sól mineralną, morską oraz sól z Północy. Egipskim medykom patronował Thot – bóg z głową ibisa, wynalazca pisma oraz niebiański lekarz, który brał udział w ożywianiu Ozyrysa. W staroegipskiej „apteczce” były zatem zwoje z modlitwami i zaklęciami, ale też bogaty zestaw lekarstw sporządzanych z roślin, zwierząt oraz minerałów.

Oczyszczenie ciała

Prawdziwą kopalnią starożytnych recept jest tzw. papirus Ebersa. Spisano go około roku 1500 p.n.e., ale nie ma wątpliwości, że zawiera wiedzę znacznie starszą, co najmniej z czasów XII dynastii (XX-XVIII w. p.n.e.). Wśród dobroczynnych składników papirus wymienia sól i radzi, by organizm oczyszczać specyfikiem przyrządzonym ze świeżych daktyli, soli, soku sebbet. Należało je zmieszać z wodą, wlać do glinianego naczynia, następnie gotować pod przykryciem. Zawartość garnka pacjent wypijał na gorąco. Wydaje się, że lek nie miał najlepszego smaku, bowiem popijano go słodkim piwem.

Przeciw swędzeniu, dla urody i mocy

Sól była niezbędna przy łagodzeniu podrażnień wywołanych ukąszeniem owadów. Przydawała się też do wyciągania drzazg. Mieszano ją m.in. z kadzidłem, ciastem, woskiem oraz… wydzielinami os. Na obolałe nogi staroegipscy lekarze polecali okłady z cebuli, suszonego ziarna, czerwonego natronu, soli i kwaśnego mleka. Sól znalazła się również, obok mielonego alabastru, natronu i miodu w składzie maści na piękną skórę.

Na tym jednak nie kończyły się pomysły na zastosowanie soli w egipskiej medycynie. Wielki Papirus Medyczny z Lejdy i Londynu (III w. n.e.) proponuje następujący sposób radzenia sobie z męską niemocą: „… nawóz jastrzębia, sól i roślinę asi wymieszaj, wetrzyj […] i połóż się […], a jeśli to wyschło, zmieszaj odrobinę z winem […]”.

Sztuka mumifikacji

„Uporawszy się z tym, wkładają zwłoki do sody i trzymają w ukryciu przez dni siedemdziesiąt; dłużej nie wolno balsamować” – pisał w II Księdze „Dziejów” Herodot. Pod nazwą „soda” rozumiał neczery (boską sól), czyli natron. Natron to naturalna mieszanina węglanu i dwuwęglanu sodu, siarczanu sodu oraz chlorku sodu. Działa wysuszająco i odtłuszczająco. Neczery pozyskiwano głównie z Wadi Natrun położonego ok. 64 km od współczesnego Kairu. Ciała biedniejszych zmarłych preparowano przy użyciu zwykłej soli (praktyka szczególnie częsta w późniejszych czasach).

Natron służył również żywym. Papirus Ebersa jako składnik leków wymienia: natron, natron czerwony, rafinowany, mielony oraz natronową wodę.