Ochrona środowiska

Pierwszym etapem procesu utylizacji było oczyszczenie solanki z rozpuszczonych w niej związków wapnia i magnezu oraz nierozpuszczalnych zawiesin. Proces ten odbywał się w instalacji ciągłego oczyszczania za pomocą roztworu solankowego sody amoniakalnej i kaustycznej a następnie poprzez sedymentację solanki w klarownicach. Proces krystalizacji soli z oczyszczonej solanki prowadzony był w trójstopniowych aparatach typu Roberta wzajemnie ze sobą połączonych i tworzących razem tzw. garnitur produkcyjny.

W pierwszym aparacie wyparki trójstopniowej krystalizacja odbywała się w warunkach nadciśnienia, natomiast w aparacie drugim i trzecim krystalizacja odbywała się w warunkach próżniowych. Proces krystalizacji w aparatach trwał 8 godzin, po czym aparaty były opróżniane z tzw. brei solnej, czyli zawiesiny kryształów solnych w ługu pokrystalicznym. Breja solna była następnie zagęszczana kolejno w dwóch pionowych stożkowych zagęszczaczach oraz poziomych wirówkach odśrodkowych.

Uzyskana w tym procesie sól o wilgotności 3% po osuszeniu gorącym powietrzem była uszlachetniana i konfekcjonowana do bezpośredniego spożycia lub dalszej przeróbki w przemyśle spożywczym i kosmetycznym. Produkcja roczna soli wynosiła 15 000 - 20 000 Mg. Energochłonność procesu utylizacji 1 m3 wycieków kopalnianych o zasoleniu 140 g chlorku sodu (NaCl)/dm3 wynosiła 1,3 GJ.

Rozpoczęta w 2001 r modernizacja zakładu utylizacji wód zasolonych obejmowała budowę następujących instalacji i węzłów technologicznych:

1. Instalacji uśredniania składu solanek i oczyszczania z zawiesiny w skład, której wchodzi węzeł:
2. pompowania i filtracji solanek zasilających,
3. oraz rurociągi łączące.
4. Instalacja ta ma za zadanie dla solanek zasilających warzelnię: usunąć zawiesinę, uśrednić je i dostarczyć tak przygotowaną solankę do zbiorników zasilających instalację zatężania i krystalizacji NaCl.
5. Instalacji zatężania i krystalizacji NaCl w skład, której wchodzą węzły:
6. instalacji wyparnej,
7. odbioru i suszenia soli,
8. magazynowania i pompowania kondensatu,
9. sprężania i uzdatniania powietrza przeznaczonego dla aparatury kontrolno pomiarowej i automatyki.
10. Dwie dalsze instalacje, które konieczne były do wykonania dla prawidłowej pracy instalacji zatężania i krystalizacji, to węzeł chłodzenia i odprowadzania kondensatu oraz węzeł produkcji pary dla instalacji utylizacji.
11. Potrzeba wykonania węzła chłodzenia kondensatu do temperatury 250C spowodowana była wykorzystaniem go m.in. do chłodzenia kompresora i dla innych potrzeb. Budowa węzła odprowadzania magazynowanego kondensatu wynikła z konieczności przepompowania go w rejon szybu Kościuszko, gdzie wykorzystywany był do rozcieńczania oczyszczonych z zawiesiny wód kopalnianych pompowanych z poprzeczni Mina i zrzucanych zgodnie z otrzymanym pozwoleniem wodnoprawnym do potoku Grabówki. Obecnie od 15.X. 2007r, po całkowitym zamknięciu wypływu wód kopalnianych z poprzeczni Mina, kondensat jest odprowadzany bezpośrednio do ww. potoku.
12. W trosce o obniżenie kosztów, instalację wytwarzania pary zlokalizowano w budynku warzelni w rejonie bezpośredniego odbioru pary. Składa się ona z dwóch gazowych wytwornic pary o wydajności 600 kg/h pary każda.
13. Instalacja oczyszczania ługów pokrystalizacyjnych.
14. W instalacji uzdatniania ługów pokrystalizacyjnych gorące ługi z instalacji wyparnej kierowane są w sposób ciągły do reaktora, gdzie doprowadzone są chemikalia z instalacji roztwarzania chemikalii oraz część zimnej solanki zasilającej instalację wyparną. Przereagowane i schłodzone ługi odprowadzane są grawitacyjnie do osadników, gdzie ulegają sklarowaniu. W osadnikach sedymentują wytrącone w wyniku reakcji chemicznych siarczany wapnia i wodorotlenek magnezu. Wytrącone osady w postaci szlamu pompowane są do podziemnych wyrobisk. Natomiast oczyszczona solanka zawracana jest do instalacji zatężania i krystalizacji.
15. Instalacja magazynowania i roztwarzania chemikalii w skład, której wchodzą węzły:
16. magazynowania i roztwarzania chemikalii w rejonie warzelni,
17. rozładunku, magazynowania i pompowania 33 % kwasu solnego.
18. W skład węzła magazynowania i roztwarzania chemikalii w rejonie warzelni wchodzą układy rozładunku, magazynowania, roztwarzania i dawkowania do instalacji utylizacji 5 % mleka wapiennego i polielektrolitu.
19. Urządzenia te zostały zlokalizowane w zaadoptowanej części budynku warzelni w rejonie magazynu soli.
20. Wszystkie te instalacje zapewniają właściwą gospodarkę chemikaliami niezbędnymi do prowadzenia optymalnego procesu utylizacji w zakładzie utylizacji wód zasolonych.
21. Układ zasilania elektroenergetycznego.
22. Obejmuje on linię kablową 15 kV wyprowadzoną z rozdzielni głównej 15kV oraz transformator 15/6 kV, z którego zasilany jest silnik kompresora o mocy 1,45 MW. Pozostała część urządzeń jest zasilana z rozdzielni głównej n.n. zakładu utylizacji.
23. System komputerowego sterowania pracą instalacji.
24. Wszystkie instalacje wchodzące w skład zmodernizowanego zakładu utylizacji wód zasolonych wyposażone są w komplet aparatury kontrolno-pomiarowej. Sterowniki zlokalizowane są w pomieszczeniu sterowni w budynku warzelni. System sterownia ma jeden wspólny system wizualizacji zainstalowany na dwóch stacjach operatorskich oraz jest wyposażony także w stację inżynierską.

Końcowymi produktami procesu utylizacji wód zasolonych są:

• sól w ilości do 2,65 Mg/h,
• kondensat w ilości do 27 m³/h o zasoleniu max. do 10 mg NaCl/m³ i temperaturze do 25^oC.

Energochłonność procesu utylizacji przy projektowanej dostawie wycieków w ilości 28 m3/h wg założeń projektowych wynosi - 0,282 GJ/m³ wycieków kopalnianych o zasoleniu 111,8 g NaCl/dm³.

Zagospodarowanie zasolonych wycieków kopalnianych jest podstawowym problemem w procesie zabezpieczenia Kopalni. Ze względów ekologicznych właściwym rozwiązaniem jest utylizacja tych wód w procesie odparowania w warzelni soli. Utylizacja zasolonych wód kopalnianych jest głównym zadaniem warzelni. Produktem finalnym warzelni jest sól i czysta woda (kondensat). Na warzelni produkuje się także solankę dla celów podsadzkowych, która służy jako nośnik piasku do podsadzania wyeksploatowanych wyrobisk kopalnianych. Głównymi korzyściami dla środowiska wynikającymi z procesu utylizacji wycieków jest m. in. zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery oraz zagospodarowanie zasolonych wycieków kopalnianych, dzięki czemu ograniczony jest ładunek soli odprowadzanej do środowiska, a przez to ograniczenie niekorzystnego oddziaływania na środowisko przyrodnicze.

W połowie 2005r zakończono prace modernizacyjne i rozruchowe. Równocześnie z prowadzeniem prac modernizacyjnych przygotowywano się do wprowadzenia systemu zarządzania środowiskowego opartego na normie ISO 14001:1996. System zarządzania środowiskowego został ustanowiony, udokumentowany, wdrożony, utrzymywany i jest ciągle doskonalony. Zarządzanie środowiskowe stało się integralną częścią zarządzania Działem Utylizacji Wycieków. Wynikiem było uzyskanie w grudniu 2004r. pierwszego certyfikatu ISO 14001 na oczyszczanie i utylizację zasolonych wód kopalnianych. W następnych latach Kopalnia otrzymywała kolejne certyfikaty  ISO 14001. Ostatni certyfikat obejmuje okres od stycznia 2014 do stycznia 2017 r.

Celem wdrożenia systemu zarządzania środowiskowego jest uzyskanie poprawy efektów działalności środowiskowej. Okresowo dokonywane są przeglądy i ocena systemu zarządzania w celu identyfikowania możliwości ciągłego doskonalenia, które mają doprowadzić do dalszej poprawy efektów działalności środowiskowej.

POLITYKA ŚRODOWISKOWA

Naszym najważniejszym celem jest zachowanie dla przyszłych pokoleń i udostępnienie społeczeństwu pomnika historii i kultury Narodu Polskiego, unikalnego zabytku światowego dziedzictwa przyrody i techniki oraz miejsca kultu.

Ta misja determinuje politykę Kopalni Soli "Wieliczka". Głównym celem Działu Utylizacji Wycieków Kopalni Soli "Wieliczka" jest utylizacja zasolonych podziemnych wycieków.

Organizacja poprzez utylizację chce zapobiegać negatywnym skutkom działania słonych wód nie tylko podziemnej części kopalni, ale także w środowisku przyrodniczym.

Polityka jest zobowiązaniem nie tylko do zapobiegania zanieczyszczeniom, ale także do eliminowania w miarę możliwości technicznych i innych negatywnych wpływów wycieków kopalnianych na środowisko takich jak: osiadanie gruntu, pękanie górotworu, szkody górnicze.

W ramach swej polityki organizacja ustala cele i zadanie dotyczące środowiska, które zmierzają do ciągłego doskonalenia systemu zarządzania środowiskowego.

Organizacja zobowiązuje się nie tylko do przestrzegania wymagań wynikających z ustawodawstwa i przepisów prawnych dotyczących środowiska czy innych wymagań, jakie ją obowiązują, ale także wszędzie tam gdzie będzie to praktycznie możliwe do osiągania lepszych niż to wymagane efektów środowiskowych.

Zatwierdził

Członek Zarządu ds. Technicznych

Dariusz Wojciechowski

Realizacja zadania modernizacja zakładu utylizacji wód zasolonych w Kopalni Soli "Wieliczka" pozwoliła na:

• poprawę efektywności parametrów techniczno ekonomicznych procesu utylizacji wycieków dołowych w zabytkowej Kopalni Soli "Wieliczka",
• wyeliminowanie zagrożenia ekologicznego polegającego na wprowadzeniu do cieków powierzchniowych od 180 – 220 tys. m³/rok zasolonych wód kopalnianych o średnim zasoleniu od 95 - 140 g NaCl/dm³,
• zapewnienie zdolności utylizacji słonych wód kopalnianych w ilości do 220 tys. m³/rok
• docelową likwidację kotłowni węglowej, zbędnej w obecnym procesie utylizacji wód zasolonych, uciążliwej dla środowiska miasta i okolic Wieliczki.